“Klasik Haute Route” ve rota alternatifleri

1861 ve 1862 yıllarında yapılan ilk Haute Route geçişleri

Alpler’deki en ciddi ve prestijli trans rotalarından biri olan “Classic Haute Route”, yaz-kış fark etmeksizin dünyanın her yerinden dağcı ve yürüyüşçüleri kendine çekmektedir. Yaz rotası buzul sınırının altındaki vadilerden, kayak rotası ise üzeri karla kaplı buzullar üzerinden gitmektedir. Yaz rotası ortalama 12 gün sürerken, Mart-Nisan-Mayıs aylarında kayakla rotayı 6-7 günde tamamlamak mümkündür. Rotanın en sık yapılan klasik varyasyonunda Champex - Bourg St. Pierre arası hariç tüm hat kayaklarla geçilmektedir. Grande Lui varyasyonu ile tüm rota kesintisiz olarak kayakla geçilirken, Verbier varyasonunda Champex-Verbier bağlantısı için yine karayolu ulaşımı kullanılmaktadır. Klasik rota ve Grande Lui varyasyonu rotanın en teknik bölümü olan Plateau du Couloir’den geçmektedir.

İlk olarak yaz dağcılığı transı olarak anılan Haute Route’un tarihi bundan 170 yıl kadar önceye dayanmaktadır. Rotanın bir kısmının ilk geçişi 1842 yazında İskoç buzul bilimci ve dağcı James David Forbes tarafından yapılmıştır. Forbes, buzul inceleme maksatlı yaptığı gezilerden birinde Col d’Hérens, Col de Fenétre ve Col du Mont Collon gibi buzul sınırının üzerindeki yüksek geçitleri aşmak suretiyle Haute Route’un kısa bir geçişini yapmıştır.

1861 yazında ise Alfred Wills önderliğindeki, çoğunluğu İngiliz Alpin Kulübü üyesi dağcılar (JF Hardy, William Mathews, Francis Fox Tuckett, FW Jacomb ve Stephen Winkworth) tarafından rotanın genel hatları çizilmiştir. Ekip rotaya “High Level Route” (Yüksek Rota) ismini vermişti; günümüzde yaygın olarak bu ismin Fransızca çevirisi olan “Haute Route” kullanılmaktadır. Rota şu şekilde ilerliyordu: Chamonix, Col d’Argentiére, Val Ferret, Orsiéres, Bourg St. Pierre, Col du Sonadon, Col d’Oren, Prarayer, Col de Valpelline ve Zermatt. Ardından 1862 yılında Col des Planards’ın keşfiyle Bourg St. Pierre’e kısa yoldan geçiş sağlanmış ve Orsiéres inişine gerek kalmamıştı.

Sonraki yıllarda Alpler’de kayak kullanımı oldukça yaygınlaşmış, 1897 yılında Bern Alpleri’nde ilk ciddi kayak turları gerçekleştirilmeye başlanmıştı. Bu turlar sırasında Monte Rosa’nın 1898, Breithorn’un 1899 ve Strahlhorn’un 1901 yılında kayakla çıkılmasının ardından sıranın Pennine Alpleri’ne geleceğini öngörmek çok da zor değildi.

Nihayet 1903 yılında Dr. Michel Payot, Couttet Joseph, Alfred Simond ve “Kızıl” (Le Rouge) lakaplı rehber Joseph Ravanel’den oluşan tur kayaklı ekip Col du Chardonnet ve Col de Saleina geçişlerini tamamlayarak rotanın baş kısmındaki kilit etapları aşmışlardı. Ekip, ardından Chanrion üzerinden Ottema Buzulu’nu geçmeyi denemiş ancak hava koşulları yüzünden vazgeçmiş ve Ferpécle Buzulu üzerinden Col de Valpelline’e ulaşıp Zermatt’a kadar inmişlerdi.

İlk denemelerin ardından, 1911 yılında F.F. Roget (Cenevre’den) ve Marcel Kurz (Neuchâtel’den); bölgede rehberlik yapmakta olan dört dağcı ile birlikte (Leonce Murisier ve Louis Theytaz ile Maurice ve Jules Crettex kardeşler) Bourg St. Pierre - Zermatt transında Plateau du Couloir’ın da geçişini kayakla yapmış ve modern Haute Route rotasının ilk kayaklı transını gerçekleştirmişlerdi.

Yazar: Çağlar KÜÇÜK

Kaynaklar:
[1] Kev Reynolds, Chamonix to Zermatt: The Classic Walker's Haute Route, 2010
[2] F. F. Roget, Sk-Runs In The High Alps, 1933
[3] http://pistehors.com/news/ski/comments/0660-skiing-chamonix-zermatt-haute-route/
[4] François Labande, Georges Sanga, Ski de Randonnée – Valais Central, 2014

Editör Notu: Sinan Çakır, Sinan Öztaş, Tolga Uzun ve Çağlar Küçük 2015 yılında Haute Route rotasını kayakla geçtiler. Haute Route transını anlatan yazı için hazırlanan bu tarihçeyi 34. sayımızda paylaşmayı planlıyorduk. Yaşadığımız bazı sıkıntılar nedeniyle TAKOZ 34'ü yayınlayamadığımız için bu önemli yazıyı sizlerle çevrimiçi olarak paylaşıyoruz.