Ballıkayalar Kocaeli ili Gebze ilçesi içerisinde Tavşanlı Köyü yakınlarında bulunan 1,5 km uzunluğunda ve 40-80 metre genişliğinde kanyon görünümlü bir boğazdır. Ballıkayalar, kuzeyden güneye, Gürgenden adı verilen ve vadi içerisinde "Ballıkaya Dere" adını alan bir akarsu tarafından, yakın jeolojik geçmişte kireçtaşları içerisinde gömülerek açılmıştır. Aynı dere, vadi çıkışından sonra ufak bir göl oluşturup, göl çıkışını takiben Tavşanlı dere adını alarak güneyde Marmara Denizi’ne kavuşur. ¹

Ballıkayalar, ilk olarak 1972 yılında Boğazici Dağcılık'tan Mustafa Aktar ve üç arkadaşı tarafından tırmanış amacıyla ziyaret edilmiştir. Bu ekip vadinin sağ yamacındaki doğal hatlarda yapay tırmanışlar yapmıştır. Seksenli ve doksanlı yıllarda ise İstanbul'daki dağcılık ve doğa sporları kulüplerinin, doğa yürüyüşü, kampçılık ve kaya tırmanışı eğitimlerini yaptıkları bir alan haline gelmiştir. Ballıkayalar Türkiye'de kaya tırmanışı sporunun düzenli bir şekilde geliştiği ilk alandır ve günümüzde hemen hemen her haftasonu İstanbul'da yaşayan sporcular tarafından ziyaret edilmektedir. ²

Ballıkayalar, tabiat parkı ve 1. derece doğal sit alanı olmasına karşın yıllar içerisinde çeşitli tahribatlara uğramıştır. Bölgeyi sıklıkla kullanan İstanbul Kulüpleri ve doğaseverler Ballıkayalar'ın karşı karşıya olduğu son tahribat projesine karşı çıkmak ve seslerini duyurmak için 8 Aralık 2013'te Ballıkayalar’da bir araya geldiler.

Ballıkayalar’ı korumaya niyetli olan grubun aktardığı detaylar şöyle:

“Her şey 24 Kasım Pazar günü Ballıkayalar'a giden birkaç tırmanıcı arkadaşımızın, vadiyi baştan sona ölçen birkaç kişiyi fark etmesiyle başladı.

Ballıkayalar, 1995 yılında tabiat parkı ve 1. derece doğal sit alanı ilan edilip koruma altına alınmış olmasına karşın yıllar yılı gidip gelenler vadide akan dereye Gebze Organize Sanayi Bölgesi'nin atıklarının karıştığını, doğanın bilinçsiz piknikçiler nedeniyle tahrip edildiğini gözlemlemekte idi. Zaman içerisinde yapılaşma tabiat parkı sınırına kadar dayandı.

Arkadaşlarımızın ölçüm yapıldığını duyurmasıyla yapbozu birleştirmemiz uzun sürmedi: Ballıkayalar Tabiat Parkı'nın yönetimi, 20 Kasım tarihinde Milli Parklar Müdürlüğü'nden Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'ne geçmişti. Bu iki kurumdan bir tanesi vadi ile ilgili plan yapmaktaydı.

Tekir Yaylası'nın yönetimi Kayseri Büyükşehir Belediyesi'ne, Uludağ Milli Parkı'nın yönetimi Bursa Büyükşehir Belediyesi'ne geçince yaşanan yapılaşma akınını bildiğimiz için zaman yitirmeksizin en olası seçenek olarak gördüğümüz Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'nin çözüm masasına 'Ballıkayalar Vadisi'nde herhangi bir yapılaşmayı' istemediğimizi bildiren başvurularda bulunduk. Kısa süre içerisinde belediyeden 'herhangi bir yapılaşma projelerinin olmadığı'na ilişkin yanıtlar gelmeye başladı.

Politikacılara güvenimiz olmadığı için araştırma ve bilgi toplama faaliyetlerini hızlandırdık ve 8 Aralık tarihinde Ballıkayalar Vadisi'ni koruma konusundaki kararlılığımızı tabiat parkında yapılan bir buluşma ile ortaya koymaya karar verdik.

Yapılan araştırmalar ve bize gelen duyumların takip edilmesiyle gördük ki Ballıkayalar Vadisi'nde yol yapımı için Orman ve Su İşleri Bakanlığı Kocaeli Şube Müdürlüğü tarafından ihaleye çıkılmış (ilgili haber); dere üzerinde köprüler, kayaların üzerinde seyir terasları yapılmak için hazırlıklar var. Orman ve Su İşleri Kocaeli Şube Müdürü Nevzat Alğan (ilgili haber ve video) senede 5.000 ziyaretçinin geldiği Ballıkayalar Tabiat Parkı'na ayda 15.000 kişi çekme hayali kuruyor. Elbette bu yeni yapılar ile gerçek olabilecek bir hayal. Ancak vadi ve tabiat parkının bu insan baskısını kaldırması mümkün değil.

Bundan daha elim ve vahim olanı ise yerel gazetelere yansıyan haberler doğruysa (ilgili haber) Ballıkayalar Vadisi'ne baraj inşa edilmesi İSU'nun ve Devlet Su İşleri'nin gündemindedir.

Asıl şaşkınlık veren bilgi ise 'Kuzey Ormanları Savunması' adlı aktivist grubun Kocaeli'nin 1/100.000'lik planlarına dayanarak verdiği bilgi oldu. İddiaya göre 3. köprüyü İstanbul-İzmir Otoyolu'na bağlayan otoyollardan birisi tam olarak tabiat parkının ortasından geçmekte. Yol yapım çalışması bu hızla ilerler ise birkaç ay içerisinde vadinin iki tarafında otoyol ayakları yükselmeye başlayacak. Geçebilecek onca yer varken neden vadinin üzerinden geçirdiklerini sorduğumuz zaman verilen yanıt ise tabiat parkının kuzeyinden Botaş'a ait doğalgaz boru hattının geçiyor olması ve yolu boru hattının üzerinden atlatmanın çok maliyetli olması oldu.

8 Aralık 2013 tarihi geldiğinde Ballıkayalar Tabiat Parkı'nda toplanan yaklaşık 100 kişilik grup Tabiat Parkı'nı var olan haliyle korumaya kararlı olduğunu haykırdı (ilgili haber).

Ballıkayalar Vadisi'nin yukarıda açıkladığımız tüm insan etkilerinden kurtarılması için başlattığımız hareketi şu anda bir imza kampanyası ile sürdürüyoruz sonrasında bu imzaları elden ilgili birimlere ulaştıracak, yapılaşma planlarından vazgeçilmesi konusunda yetkili makamları ikna etmeye çalışacağız.

Sizler de çabamıza lütfen destek olun.”

Ballıkayalar’ı koruma kampanyasına destek vermek için imzanızı buradan atabilirsiniz.

Fotoğraf: Doğan Palut
¹ http://kocaeli.ormansu.gov.tr/Kocaeli/tabiatparklari/ballikayalar.aspx?sflang=tr
² Batı Türkiye Kaya Tırmanış Rehberi, Doğan Palut.